De overgang van de oude naar de nieuwe wereld en de rol van Christus daar in 

Door Margarete van den Brink

Door de overgang van de oude naar de nieuwe wereld leven we in een tijd van crisis. Die crisis beperkt zich niet tot Nederland en Europa, maar geldt wereldwijd. Daarbij komt dat we niet met één crisis te maken hebben maar met meerdere tegelijk. We kennen een economische crisis, een klimaatcrisis, een ecologische crisis, een politieke en leiderschapscrisis en zeker ook een cultuur- of beschavingscrisis. Daarnaast hebben een heel aantal mensen ook met een kerkelijke of religieuze crisis te maken.

Al die crises tezamen leiden naar een nieuwe: de vertrouwenscrisis. Want, waar gaat dit allemaal heen? Betekent dit het einde? Wie of wat is er nog te vertrouwen?

Talloze zieners, denkers en schrijvers afkomstig uit levensbeschouwelijke tradities en visies, wijzen er op dat wij op weg zijn naar een wereldwijde crisissituatie die alleen op te lossen is door ingrijpende veranderingen en transformaties.

Rudolf Steiner sprak erover in zijn lezingen. Jiddu Krishnamurti in zijn toespraken die gebundeld werden in Een wereld in crisis. Leven in onzekere tijden. En in onze tijd onderzoekers als Ervin László in zijn boek Het Chaospunt: nu werken aan mondiale vernieuwing om straks totale ineenstorting te voorkomen.
Veel mensen zijn van mening dat de huidige crises door veranderingen in een aantal belangrijke systemen betrekkelijk eenvoudig op te lossen zijn. De technologie voor een duurzame samenleving is immers voorhanden. Het moet alleen toegepast worden.

Cruciaal punt

Maar zo eenvoudig ligt dit vraagstuk niet. Inzichten vanuit de esoterische traditie vertellen dat deze crises deel uitmaken van een nog veel groter – onze hele wereld en hele mensheid omvattend – proces van verandering en transformatie.

Zo spreekt László er over dat we ons vlak bij het 'chaos-punt' bevinden, het moment waarop de wereld onherroepelijk in een nieuwe fase van ontwikkeling terecht komt. Een nieuwe fase die ofwel tot verdere afbraak leidt of tot een doorbraak naar een totaal nieuwe wijze van functioneren.

Ook Rudolf Steiner vertelt dat wij in onze evolutie een cruciaal punt hebben bereikt. In onze tijd loopt, zegt hij, een oude wereld, een oude periode van ontwikkeling ten einde.1) Deze oude wereld maakte ons tot de mensen die wij nu zijn: een zelfstandige persoonlijkheid met een eigen ik- of zelfbewustzijn. Nu deze periode zijn opdracht in de ontwikkeling van de mensheid heeft vervuld neemt zij in kracht af en gaat ten onder.

Er bestaat echter, zegt hij, ook een opgaande wereld, een wereld die elke dag sterker wordt. Die nieuwe wereld, die nieuwe ontwikkeling, heeft zijn beginpunt in het innerlijk, in de harten, van ons mensen. Zij komt voort uit de geestelijke wereld die ín ons leeft. Zij ontstaat vanuit ons geestelijke Zelf dat deel uitmaakt van de geestelijke wereld en dat in onze tijd in ons ik, onze persoonlijkheid, geboren wordt.

Gerichtheid op het eigen ego-ik

De oude wereld, die ons als mens op aarde op eigen benen zette met een eigen individuele verantwoordelijkheid, bracht ons materiële welvaart en vooruitgang. Door de aardse toestand werden we echter steeds sterker op onszelf gericht, op ons eigen ego-ik. Dat leidde niet alleen tot afgeslotenheid naar de omgeving en de geestelijke wereld, maar ook naar egoïsme, hebzucht en materialisme. Het zijn dit egoïsme, deze hebzucht en het materialisme die uiteindelijk al de crises veroorzaakten waar wij nu mee te maken hebben. Denk alleen maar hoe de financiële crisis, de eurocrisis, de klimaatcrisis, de ecologische crisis, etc. zich ontwikkeld hebben. We kunnen iedere dag in de media lezen hoe het zover gekomen is.

Al deze crises zijn verschijnselen die bij de oude, neergaande, eindigende wereld horen. Zij ontstonden door een oude, eenzijdige, materialistische wijze van denken.

Die wijze van denken past niet meer bij wat zich in onze tijd wil ontwikkelen en werkt daardoor averechts en destructief.

Ook de crisis die zich in de kerken voordoet is zo'n symptoom van de overgang van de oude naar de nieuwe wereld. Overal waar verstarring optreedt in de vorm van dogma's en leerstellingen die mensen binden aan de (kerkelijke)autoriteit buiten hen, en waar de mens als vrij individu in wiens innerlijk de geest tot leven komt, niet telt, houden kerken op te bestaan. In die vorm horen zij bij de oude wereld en hebben zij hun tijd gehad.

De geboorte van een nieuwe cultuur

De nieuwe wereld wordt geboren doordat mensen zich op hun persoonlijke levensweg vragen stellen, zoeken naar antwoorden, door veranderingsprocessen heengaan en daardoor anders gaan waarnemen en denken en de dingen anders gaan doen.

Vandaar dat zowel László, als Steiner en Krishnamurti steeds weer het belang van een andere wijze van denken benadrukken. Van anders, 'met nieuwe ogen' kijken naar de dingen en de werkelijkheid. Zoeken waar het werkelijk om gaat in het leven en daar vorm aan geven.

Dat nieuwe soort bewustzijn, voortkomend uit innerlijke transformaties, is overal ter wereld aan de gang en te herkennen. Het leidt naar het ontstaan van een nieuwe cultuur. Die nieuwe cultuur wordt gevormd door mensen die verbinding hebben met hun gevoel, nadenken over wat zij geloven, die bewust keuzes maken, die weten voor welke waarden ze staan en die bewust met andere mensen en de natuur omgaan en samenwerken.

Van afgescheidenheid naar heelheid

Uit een onderzoek van de socioloog Paul Ray in 2000, getiteld The Cultural Creatives. How 50 million people are changing the world, blijkt dat deze mensen – in het nederlands de cultureel creatieven genoemd - 26% van de wereldbevolking uitmaken. In Europa zelfs 30-35%. Hun aantal breidt zich in snel tempo uit. Kenmerkend voor deze groep zijn waarden als eenvoud, duurzaamheid, spiritualiteit en maatschappelijk bewustzijn.

Laszlo beschrijft in zijn boek Kwantum Shift in het wereldbrein welke verschuivingen in bewustzijn en gedrag hij bij deze mensen ziet optreden. In plaats van een houding van wedijver en concurrentie, van tegenover elkaar staan en elkaar bestrijden, zoeken zij naar verbinding en samenwerking. In plaats van klakkeloos te gehoorzamen aan een autoriteit buiten hen, vertrouwen ze vooral op hun eigen autoriteit, het eigen innerlijke weten. Waarschijnlijk het belangrijkste van alles is, zegt hij, dat er een verschuiving plaatsvindt van afgescheidenheid naar heelheid – de erkenning dat we met alle aspecten van het leven en de realiteit met het grotere geheel, de mensheid, de aarde, de kosmos, alles wat leeft, verbonden zijn. Beseffend dat alles van alles afhankelijk is.

Wakker worden van de innerlijke geest

In deze actieve bewustwording, in deze geleidelijke verandering in de cultuur, die ook in Nederland aan de gang is, kunnen we de wakker wordende geest in mensen letterlijk aan het werk zien. Want het is de innerlijke geest die ons dit nieuwe bewustzijn schenkt, die het nieuwe gedrag veroorzaakt en die heel nieuwe, creatieve oplossingen vindt voor de problemen waar we voor staan.

Wint de nieuwe wereld dan hebben we als mensheid en als aardeplaneet toekomst en gaat onze ontwikkeling verder. Wint deze vooralsnog niet, dan komen we steeds meer in de afbraak en neergang terecht. Welke van de twee voorrang krijgt hangt in belangrijke mate af van de vraag hoe snel wij mensen geestelijk wakker worden en actie ondernemen.

Drie fasen

In dit hele wereldwijde transformatie gebeuren waarin de overstap gemaakt wordt van de oude wereld naar de nieuwe wereld, zijn drie fasen te onderscheiden. Het zijn dezelfde stadia die in elke crisissituatie te herkennen zijn:

1. een periode van neergang of afbraak
2. het keerpunt of de wending
3. de opbouw van het nieuwe

In wat ik hierboven vertelde zijn alle drie fasen te herkennen. In onze tijd beleven we echter vooral de eerste: neergang en afbraak. Dat is de stemming die je, ook in de media, het meeste tegenkomt. Daarin ontbreekt meestal enige visie op het nieuwe dat wordend is.

Als echter alleen het neergaande benoemd en benadrukt wordt, dat wat zal ophouden te bestaan, en er geen perspectief geboden wordt in de vorm van wat komen wil, creëert dat angst bij mensen. Diepe bestaansangst. Een ieder die ooit door een crisis is heengegaan zal dit bevestigen. Bestaansangst is verschrikkelijk. Zeker als je innerlijk ook nog eens een stemmetje hoort dat zegt dat dit wel degelijk het einde betekent en dat het dus geen enkele zin heeft waar dan ook nog voor te vechten of voor te leven. Die stem is afkomstig van de negatieve geestelijke krachten die ook in ons werken en die de geboorte van de nieuwe wereld in ons willen verhinderen, ja zelfs willen voorkomen. Hoe sterker zij werken, hoe angstiger en depressiever we worden, tot we geheel verlamd worden van angst en niets meer ondernemen.

Christus Pantocrator, mozaïek uit de Aya Sofia, Istanbul

Christus - de goddelijke transformator

Om dat te voorkomen is het belangrijk het proces dat hierboven beschreven wordt te begrijpen en op alle gebieden van het leven te leren herkennen. Maar bovenal is het van belang dat we ons heel bewust openstellen voor en verbinden met de vernieuwende, inspirerende en versterkende krachten van de hoge goddelijke macht die dit gigantische, wereldwijde proces van transformatie van de oude wereld naar de nieuwe wereld voltrekt en draagt: Christus, de Zonnelogos.

Die macht spreekt hij uit in de woorden 'Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde'. 2) Zijn transformatorschap in: 'Zie ik maak alle dingen nieuw'. 3)

Met dat doel: de geest tot opstanding te brengen in de zielen van de mensen en zo de oude wereld om te vormen in de nieuwe wereld, kwam hij tweeduizend jaar geleden naar de aarde.

Om dat te bereiken ging hij door een proces van dood en opstanding aan het kruis op Golgotha en verbond zich daarin met het innerlijk van ons mensen. Dat nieuwe verbond drukte hij uit in de woorden 'Zie ik ben met u, alle dagen tot aan het einde der wereld'. 4)

Het is dankzij het feit dat de opstandingskracht van Christus in ons leeft dat wij geestelijk actief kunnen worden, creatieve oplossingen kunnen vinden en de nieuwe wereld geboren wordt.

In onze tijd met al zijn angsten en onzekerheden is het – om niet te verlammen en af te haken – uitermate essentieel dat we steeds opnieuw beseffen dat de goddelijke macht en liefdekracht die in Christus op aarde werkt, dit hele proces van verandering omvat en draagt. Niets gebeurt zonder dat hij dat wil. Hoe onbegrijpelijk de gebeurtenissen die zich voordoen voor ons ook mogen zijn.

Vertrouwen op de goddelijke leiding

Waar het in onze onzekere tijd om gaat is dat wij onder alle omstandigheden leren vertrouwen op deze altijd aanwezige hulp en leiding van Christus en de geestelijke wereld van de engelen, de aartsengelen en nog veel hogere engelenhierarchieën.

Dat betekent steeds als de angst toeslaat, rust te zoeken, los te laten en te beseffen en te voelen dat Christus en de engelen overal aanwezig zijn en ons hier doorheen willen leiden en ons kracht geven.
Hoe meer wij ons met de liefdekracht van Christus verbinden, op hem bouwen en hem om hulp en kracht vragen voor onszelf, voor andere mensen, voor de mensheid, voor de toekomst van de aarde, hoe beter hij ons kan bereiken, kracht kan schenken en de noodzakelijke transformaties voltrekken.

Zo wordt de nieuwe wereld realiteit. Door ons mensen heen.

1) Anthroposophie als Kosmosophie, ga 207, de lezing op 24-9-l921.
2) Mattheüs 28:18
3) Openbaring van Johannes 21:5
4) Mattheüs 28:20

Dit artikel verscheen eerder in Verwachting. Tijdschrift voor geestelijke bewustwording. No 61, december 2011-februari 2012.

 

naar boven